Ποια είναι τα στοιχεία τα οποία θα πρέπει να προσέξετε στο παιδί;
Βρεφική
ηλικία
Τα βρέφη έχουν περιορισμένη επικοινωνία με το περιβάλλον και αυτή περιορίζεται σε εξωλεκτική. Έχουν την τάση να αλληλεπιδρούν με τους εξής τρόπους:
- κάνουν νεύματα
- αντιδρούν στο άκουσμα του ονόματός τους
- υιοθετούν εκφράσεις στο πρόσωπό τους ως μέσο επικοινωνίας
- έχουν βλεμματική επαφή
- τροποποιούν τον τόνο της φωνής τους
Αν απουσιάζουν τα παραπάνω, καλό θα ήταν να πάρετε τη γνώμη ενός ειδικού αν και δε γίνεται λόγος για διαταραχές λόγουβκαι ομιλίας σ΄αυτό το αναπτυξιακό στάδιο.
Προσχολική
ηλικία
Σ΄αυτό το στάδιο ανάπτυξης των παιδιών, τα προβλήματα άρθρωσης λέξεων αλλά και δόμησης ολοκληρωμένων προτάσεων είναι συνήθη. Κάνουν συχνά αντικαταστάσεις ηχητικά παρόμοιων συμφωνικών φωνημάτων και συνήθως συντέμνουν τις πολυσύλλαβες λέξεις σε μικρότερες. Αρχίστε να προβληματίζεστε αν το παιδί δε δείχνει να βελτιώνει αυτές τις δυσαρθρίες με την πάροδο του χρόνου.
ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΚΑΛΟ ΘΑ ΗΤΑΝ ΝΑ ΕΛΕΓΞΕΤΕ ΤΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙΤΕ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΕΙΔΙΚΟ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ:
- Δεν προφέρει σωστά τα φωνήεντα/σύμφωνα ή κάνει αντικαταστάσεις
- Παραλείπει σύμφωνα σε μια λέξη και χρησιμοποιεί κυρίως φωνήεντα. Ίσως παραλείπει και ολόκληρες συλλαβές
- Δίνει μονολεκτικές απαντήσεις ενώ βρίσκεται σε νηπιακή ηλικία και δε σχηματίζει ολοκληρωμένες προτάσεις
- Χρησιμοποιεί περιορισμένο αριθμό λέξεων και δεν εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του
- Αδυνατεί ή δυσκολεύεται να εκτελέσει εντολές όπως το να δείξει κάτι σε μια εικόνα (π.χ: δείξε μου το δεντράκι στην εικόνα)
- Επαναλαμβάνει μια ερώτηση που του τίθεται: πιθανή ηχολαλία που συναντάται στη διαταραχή αυτιστικού φάσματος
- Αδυνατεί ή δυσκολεύεται να ακολουθήσει απλές οδηγίες, και συναντά ιδιαίτερο έλλειμμα στην αναγνώριση τοπικών επιρρημάτων όπως «πάνω», «κάτω», «μέσα», (Δε δίνει σωστή απάντηση στην ερώτηση Πού είναι;)
- Δε χρησιμοποιεί σωστά τα 3 γένη για να προσδιορίσει το φύλο (π.χ: αυτή είναι αγόρι)
- Επαναλαμβάνει συλλαβές ή ολόκληρη λέξη (στοιχείο τραυλισμού)
Φυσικά το κάθε παιδί χρειάζεται τον χρόνο του και μια καθυστέρηση στον χρόνο κατάκτησης ορισμένων από τις παραπάνω δεξιότητες δε σημαίνει απαραιτήτως ότι υπάρχει δυσκολία. Αν τα στοιχεία που αποτελούν προβληματισμό επιμένουν, καλό θα ήταν να γίνει επίσκεψη σε κάποιον ειδικό.
Το γνωστικό αντικείμενο του λογοθεραπευτή είναι η μελέτη, η έρευνα και η εφαρμογή των επιστημονικών γνώσεων που κατέχει, σχετικά με την ανθρώπινη επικοινωνία. Πιο συγκεκριμένα ασχολείται με τη φωνή, την ομιλία, τον προφορικό κ τον γραπτό λόγο, και τη λεκτική επικοινωνία, καθώς και με τις διαταραχές που παρουσιάζει το άτομο σε κάποιο από τα παραπάνω.
Ειδικότερα, ασχολείται με διαταραχές που σχετίζονται με τα παρακάτω:
- Λόγος
- Ομιλία
- Φωνή
- Επικοινωνία
- Σίτιση
- Κατάποση
Οι συνήθεις διαταραχές τις οποίες παρουσιάζει το άτομο που απευθύνεται σε λογοθεραπευτή είναι οι ακόλουθες:
Αναπτυξιακές διαταραχές ομιλίας: Σ’ αυτές εμπεριέχονται
- οι αρθρωτικές διαταραχές,
- η δυσαρθρία,
- οι φωνολογικές διαταραχές,
- οι διαταραχές στη ροή της ομιλίας (τραυλισμός, ταχυλαλία)
Αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές:
- Διαταραχές χρήσης της γλώσσας – Σημασιολογικές, πραγματολογικές διαταραχές: Αυτισμός, Σύνδρομο Asperger, Σημασιολογική – πραγματολογική διαταραχή
- Ειδική Γλωσσική Διαταραχή
- Γλωσσικές Διαταραχές οφειλόμενες σε νοητική υστέρηση
- Βαρηκοΐα- Κώφωση
Μαθησιακές Δυσκολίες- Δυσλεξία
Διαταραχές Φωνής
Διαταραχές σίτισης – κατάποσης (Δυσφαγία)
Χειρουργικές επεμβάσεις (λαρυγγεκτομή)
Διαταραχές νευρογενούς φύσης – σύνδρομα
Εγκεφαλικά επεισόδια
Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
Τα αίτια των διαταραχών αυτών δεν έχουν διευκρινιστεί, εντούτοις φαίνεται να σχετίζονται με γενετικά, νευρολογικά, ψυχολογικά ή περιβαλλοντικά αίτια.